"عصر ارتباطات" عنوانی است که به دوران و زمان معاصر ما اطلاق می شود. ابزارها و تجهیزات و وسایل ارتباطی آنقدر پیشرفت کرده اند که به راحتی می توان با افرادی در دورترین نقاط زمین ارتباط برقرار کرد و به همین دلیل به این دوران عصر ارتباطات می گویند. اما فن بیان وهنر ارتباط داشتن با دیگران، موضوعی است که خلأ آن را نمی توان با تمسک به وسایل ارتباطی پر کرد.

هر قدر به سخت افزارها و نرم افزارهای ارتباطی مجهز بوده و به نحوه کار با آنها مسلط باشیم بازهم برای برقراری ارتباط صحیح و پایدار با دیگران نیازمند یکسری از فنون و آموزه ها هستیم.

اینگونه آموزه ها و توصیه ها در کتاب آسمانی قرآن و نیز در احادیث ائمه اطهار علیهما السلام به وفور آمده است. در این خصوص پژوهشگران زیادی تلاش کرده اند که بتوانند این آیات و احادیث گرانبها را جمع آوری و در اختیار مردم قرار دهند. علی جانفزا یکی از این پژوهشگران است که در کتابی به نام " مهارت‌های ارتباط موثر در سیره امام رضا علیه‌السلام"، احادیثی که از این امام همام روایت شده است را جمع آوری و در اختیار علاقه مندان قرار داده است. در ادامه قسمتی از این کتاب که نقش موثر ایمان و توکل به خدا در ارتباط گیری موفق با دیگران پرداخته است را می خوانید.

ایمان و توکل به خدا

ایمان به خدا بر شیوۀ ارتباط فرستنده با دیگران تأثیر میگذارد، توکل به خدا در او آرامشی پدید میآورد و قلب او را مطمئن میسازد که دیگران از رابطۀ با او احساس آرامش و به او احساس عالقه پیدا میکنند. چنین شخصی، چون خدا را ناظر اعمال خود میداند و یقین دارد که خدا همیشه یار و یاور اوست،

 ارتباط خود را با دیگران خالص و صادقانه با مردم رفتار میکند:

الَّذِینَ آمَنُواْ وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُم بِذِکْرِ اللّهِ أَلاَ بِذِکْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ

همان کسانی که ایمان آورده اند و دلهایشان به یاد خدا آرام میگیرد؛ آگاه باش که با یاد خدا دلها آرامش مییابد. (سوره رعد)

هیچ کنجی بیدد و بیدام نیست        جز به خلوتگاه حق آرام نیست (مثنوی معنوی)

امام رضا(ع) در تفسیر آیۀ شریفۀ    " مَنْ یَتَوَکَّلْ عَلَی اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ " وهر کس بر خدا اعتماد کند، او برای وی بس است. (سوره طلاق)،  در توصیف توکل می فرماید:

هر کاری متوجه فرد شد، اعتماد و اطمینان خود را از دست ندهد و از آنچه برایش پیش آمد، راضی باشد و بداند آنچه برایش پیش آمده، خیر است. بر خداوند در کارهای خود توکل داشته باشد

و همۀ امورش را به او واگذارد. یکی از موارد توکل، واگذاردن کارهایی است که از عواقب آن اطلاعی دردست نیست؛ و باید با توکل به خداوند دنبال همۀ کارهای نیک را گرفت و از وی کمک و استعانت خواست تا در آن کارها پیروز و موفق شد. (حرانی، ابن شعبه، تحف العقول، ص. ۴۴۳)

از فحوای این سخن، آرامشی هویداست که رهاورد توکل در زندگی است. این آرامش در پس ارتباط با همنوعان نیز پشتیبان فرد متوکل است.

در مناظره های امام رضا(ع) با گروه های مختلف، این زیرساخت به خوبی روشن و هویداست. از جمله آنجا که مأمون و فضل بن سهل با هدف شکست و بهچالش کشاندن امام(ع)، مناظره ای با اصحاب ادیان تدارک میبینند که تبحر این افراد در مناظره حتی یاران امام(ع) را نیز نگران میکند؛ اما ایشان با همان ایمان و توکل وضو میگیرد و با نوشیدن مقداری سویق و نوشاندن آن به اصحاب همراهش، پای در مناظره های موفق میگذارد و بار دیگر مأمون و طرف های مناظره را شگفت زده میکند. (التوحید، ص. ۴۱۹)

در مناظرهای دیگر، امام(ع) بعد از اینکه سؤالهای متعدد طرف مناظره را به خوبی پاسخ میدهد، هنگامی که وقت نماز فرامی رسد، با اینکه طرف مناظره می گوید اگر ادامه دهی من به شکست خود اعتراف میکنم، امام(ع)  با ایمان راستینی که دارد، جلسۀ مناظره را ترک میکند و به سوی نماز میشتابد. (طوسی، ابن حمزه، ص. ۱۹۳) در اینجا نیز ایشان با اطمینان، ایمان و توکلی که به خداوند دارد، به هیچ وجه وقت اجابت دعوت الهی را با پیروزی در مناظره و شکست خصم جایگزین نمیکند و این درس امام(ع)، هم در جلسۀ مناظره بر خصم تأثیر میگذارد و هم تاکنون برای نسلهای متعدد شنوندۀ احادیث حضرت، آموزنده و تربیت کننده است.

انتهای پیام/